Vraag & Antwoord

Nee, een diploma SCIOS Scope 8 PI is niet wettelijk verplicht voor inspecteurs die laagspanningsinstallaties inspecteren. Wel kunnen inspecteurs en inspectiebedrijven zich onderscheiden met een SCIOS Scope 8 PI bevoegdheid/certificering.

De SCIOS-certificatieregeling heeft als doel de kwaliteit en betrouwbaarheid van inspecties te waarborgen. Binnen deze regeling gelden strikte eisen op het gebied van kennis en bekwaamheid. Inspecteurs worden iedere 18 maanden getoetst door middel van een praktijktoets (praktijkaudit). Daarnaast dienen zij elke 6 jaar een periodieke kennistoets af te leggen. 

Voor Scope 8 PI (elektrische installaties), evenals Scope 9 (elektrische arbeidsmiddelen) en Scope 10 (brandrisico's van elektrische materieel) geldt dat een diploma of bevoegdheid niet wettelijk verplicht is, maar wordt in de praktijk vaak wél gevraagd door opdrachtgevers of binnen aanbestedingen.

👉 Bekijk de brochure van SCIOS voor alle eisen en voorwaarden.

Voor SCIOS Scope 8 zijn er aparte opleidingen en examens voor Periodieke Inspectie (PI) en Eerste of Bijzondere Inspectie (EBI). Deze verschillen omdat de aard en het doel van de inspecties verschillen.

• Opleiding en examen SCIOS Scope 8 PI: Gericht op het uitvoeren van reguliere, terugkerende inspecties volgens vaste intervallen om de elektrische veiligheid te waarborgen.
• Opleiding en examen SCIOS Scope 8 EBI: Gericht op uitgebreide inspecties bij oplevering van een installatie of na wijzigingen, waarbij de installatie grondig wordt beoordeeld.

Wilt u beide soorten inspecties uitvoeren? Dan dient u voor beide scopes een opleiding te volgen en examen af te leggen. We raden aan eerst de SCIOS Scope 8 PI te volgen en in deze scope meerjarige ervaring op te doen alvorens te starten met de SCIOS Scope 8 EBI opleiding.

Er is geen specifieke vooropleiding verplicht voor het afleggen van een SCIOS Scope 10 examen. Wel is het sterk aan te raden om eerst de opleiding voor SCIOS Scope 8 PI te volgen. Dit vergemakkelijkt het begrijpen van de technische inhoud van Scope 10.

Eisen vanuit de certificatieregeling
Volgens de SCIOS-certificatieregeling (deelregeling elektrisch materiaal, §4.8) moet een inspecteur die bevoegd verklaard wil worden voor Scope 10 (brandrisico van elektrisch materieel) beschikken over:

• een geldige bevoegdheid voor SCIOS Scope 8 PI, of
• een erkend SCIOS Scope 8 PI diploma.

Is het diploma ouder dan 6 jaar of is de laatste periodieke toets meer dan 6 jaar geleden behaald? Dan moet de inspecteur eerst opnieuw slagen voor de periodieke toets, voordat een praktijkaudit mag worden afgenomen.

Volgorde van examens
Er zijn geen formele eisen voor de volgorde waarin de SCIOS-examens worden afgelegd. In de praktijk worden Scope 8 en 10 echter vaak gecombineerd, vanwege de overlap in elektrotechnische basiskennis.

Het verschil tussen een SCIOS Scope 8 opleiding en een SCIOS Scope 10 opleiding zit vooral in het doel van de inspectie.

• SCIOS Scope 8 richt zich op elektrische veiligheid volgens de NEN 3140-norm. Deze inspectie is met name relevant in het kader van de Arbowet.
• SCIOS Scope 10 is bedoeld voor het inspecteren van brandrisico's door elektrisch materieel. Deze inspectie is vaak een vereiste van verzekeraars.

Beide opleidingen hebben betrekking op elektrische installaties, maar kennen een andere benadering, methodiek en einddoel.

Combinatie van SCIOS Scope 8 en 10
Veel inspecteurs kiezen ervoor om eerst SCIOS Scope 8 te behalen en daarna Scope 10. De technische basiskennis van SCIOS Scope 8 vormt een stevige basis voor het vervolg in SCIOS Scope 10. 

Nee, een SCIOS Scope 12 certificering is niet afhankelijk van een SCIOS Scope 8 certificaat.

Bedrijven kunnen zich onafhankelijk voor Scope 12 certificeren zonder dat Scope 8 een vereiste is. Wel kan het voor sommige bedrijven praktisch of gewenst zijn om beide certificeringen te combineren, maar dit is niet verplicht.

Voor de meest actuele en gedetailleerde informatie over certificeringseisen en voorwaarden raden wij aan de website van SCIOS te raadplegen. Hier vindt u ook informatie over de verschillende scopes en hun toepassingsgebieden.

Nee, een SCIOS Scope 8 diploma is niet verplicht om een SCIOS Scope 12 diploma te behalen. 

Echter, omdat veel onderwerpen binnen SCIOS Scope 12 ook aan bod komen in Scope 8, kan het hebben van een Scope 8 diploma u zeker helpen bij het begrijpen en uitvoeren van werkzaamheden binnen Scope 12. Het is dus aan te raden, maar niet verplicht.  

De opleiding en het examen voor SCIOS Scope 12 maken geen onderscheid tussen Periodieke Inspectie (PI) en Eerste Bijzondere Inspectie (EBI); deze zijn voor beide inspectietypen hetzelfde.

Het verschil zit vooral in de uitvoering van de werkzaamheden. Bij een PI worden alleen de gewijzigde of risicovolle onderdelen geïnspecteerd, waardoor de inspectie doorgaans sneller verloopt. Bij een EBI wordt de gehele installatie, na oplevering of wijziging van de installatie, grondig geïnspecteerd.

Ja, een zonnepanelenmonteur kan zich inschrijven voor de SCIOS Scope 12 opleiding. Deze opleiding is echter behoorlijk technisch en vraagt om gedegen voorkennis.

Belangrijk is dat de deelnemer:

• bekend is met de meest recente NEN 1010 norm;
• ervaring heeft met inspecteren volgens NEN 3140;
• basiskennis heeft van zonnestroominstallaties (PV-systemen);
• bij voorkeur minimaal beschikt over een MBO+ niveau elektrotechniek.

Voor deelname aan de SCIOS Scope 12 opleiding (inspecteur zonnestroominstallaties) is elektrotechnische voorkennis essentieel. U hoeft geen SCIOS Scope 8 diploma te hebben, maar het is belangrijk dat u:

• beschikt over elektrotechnische basiskennis op MBO+ niveau;
• bekend bent met de toepassing van de NEN 1010;
• ervaring heeft met inspecties volgens NEN 3140.

Let op: vanaf 1 juli 2025 is het diploma Basiskennis Elektrotechniek verplicht om deel te nemen aan het examen SCIOS Scope 12. U bent hiervan vrijgesteld als u voldoet aan één van de volgende voorwaarden:

• U heeft een diploma Elektrotechniek op MBO-4-niveau, niet ouder dan zes jaar;
• U heeft een HBO-diploma Energietechniek, niet ouder dan zes jaar;
• U heeft een gelijkwaardig buitenlands elektrotechnisch diploma (maximaal zes jaar oud);
• U was in de afgelopen zes jaar al bevoegd voor PI Scope 8 of Scope 10.

Nee, een SCIOS Scope 8 diploma is niet verplicht om te kunnen starten met een SCIOS Scope 10 opleiding. Toch raden wij dit sterk aan.

De inhoud van Scope 10 bouwt voort op elektrotechnische basiskennis die in Scope 8 aan bod komt. Als u deze voorkennis niet heeft, is de Scope 10 opleiding een stuk moeilijker te volgen en te begrijpen. 

De SCIOS Scope 8 opleiding is inhoudelijk pittig, maar biedt een stevige basis voor het inspecteren van elektrische installaties. De focus ligt hierbij op veiligheid op de werkvloer en het waarborgen van bedrijfszekerheid. Deze kennis sluit goed aan op de Scope 10 opleiding, waar de nadruk ligt op het inschatten van brandrisico’s veroorzaakt door elektrisch materieel.

Ons advies: volg eerst de SCIOS Scope 8 opleiding, leg het bijbehorende examen met succes af, en start daarna goed voorbereid aan de SCIOS Scope 10 opleiding.

Bevoegdverklaring
Om bevoegd verklaard te worden voor de SCIOS Scope 10 dient u, naast het diploma SCIOS Scope 10, ook in het bezit te zijn van SCIOS Scope 8 diploma. Daarnaast is het vanaf 1 oktober 2024 verplicht om te beschikken over het diploma Basiskennis Elektrotechniek om bevoegdheid te verkrijgen voor het uitvoeren van Scope 8, 10 of 12 inspecties.

Als u al in het bezit bent van een SCIOS Scope 8 diploma, heeft u een stevig fundament voor het behalen van SCIOS Scope 12. Beide scopes richten zich op elektrische veiligheid van installaties. SCIOS Scope 12 is specifiek bedoeld voor inspecties van zonnestroominstallaties, waarbij niet alleen het zonnepanelensysteem zelf, maar ook het volledige voedingstracé tot aan de netaansluiting wordt beoordeeld. Zonder de elektrotechnische kennis uit Scope 8 is deze beoordeling nauwelijks goed uit te voeren.

Uw kennis van de SCIOS Scope 8 vormt dan ook een waardevolle basis voor een succesvolle toepassing van Scope 12.

Op dit moment bieden wij de Scope 12 opleiding nog niet modulair aan. Dat betekent dat alle deelnemers dezelfde volledige opleiding volgen, ongeacht hun achtergrond. We onderzoeken wel de mogelijkheid om dit in de toekomst aan te passen, zodat u bijvoorbeeld modules kunt overslaan als u al over Scope 8 kennis beschikt.

In theorie is het mogelijk om de SCIOS Scope 12 opleiding te volgen zonder ervaring met NEN 3140, maar het wordt sterk afgeraden. De opleiding richt zich op het inspecteren van zonnestroominstallaties en vereist een goed begrip van elektrotechnische veiligheid.

Ervaring met NEN 3140, de norm voor veilig werken met laagspanningsinstallaties, helpt u om de lesstof sneller te begrijpen en toe te passen in de praktijk. Zonder deze kennis is het volgen van de opleiding én het succesvol afleggen van het examen een stuk lastiger.

Het belangrijkste verschil tussen STIPEL en SCIOS is dat STIPEL een persoonscertificering is, terwijl SCIOS het inspectiebedrijf certificeert en eist dat de inspecteurs voldoen aan vastgestelde bekwaamheidseisen.

De SCIOS-certificatieregeling is ingevoerd als kwaliteitsstandaard voor inspecteurs en inspectiebedrijven die elektrische installaties en arbeidsmiddelen keuren. Voor die tijd golden de zogenoemde Criteria voor Toezicht. Certificering van inspecteurs was toen niet verplicht, maar kon wel via STIPEL, een persoonscertificering waarmee de vakbekwaamheid van elektrotechnisch personeel wordt aangetoond.

Onder de huidige SCIOS-regeling geldt het volgende:

✅ Het inspectiebedrijf dient SCIOS-gecertificeerd te zijn om inspecties onder de SCIOS-deelregelingen te mogen uitvoeren;

✅ Elke inspecteur binnen het bedrijf moet een SCIOS-examen met goed gevolg afleggen voor de betreffende scope (bijvoorbeeld Scope 8, Scope 9, Scope 10 of Scope 12);

Alleen als aan deze voorwaarden is voldaan, mag een bedrijf inspecties uitvoeren volgens de SCIOS-certificatieregeling.

Let op: Een STIPEL-certificaat is géén vervanging voor een SCIOS-bevoegdheid. Voor officiële SCIOS-inspecties is zowel een gecertificeerd bedrijf als vakbekwame inspecteurs vereist die aan de SCIOS-eisen voldoen.

👉 Bekijk de brochures van SCIOS, waaronder 'Wat is certificatie' en 'Deelregelingen' voor meer informatie.

Nee, het is niet verplicht, maar het is wel wenselijk om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van elektrotechnische veiligheid.

De NEN 1010 bevat de minimale voorschriften voor het veilig aanleggen van elektrische installaties, met het oog op de veiligheid van mens en dier. Gebruikers van deze norm, zoals installateurs en onderhoudspersoneel, moeten altijd weten welke versie van de norm van toepassing is op de installatie waarmee ze werken. De geldende norm wordt bepaald door het jaar van aanleg of aanpassing van de installatie.

Wanneer er een nieuwe versie van de NEN 1010 verschijnt, is het verstandig om elektrotechnisch opgeleid personeel bij te scholen over deze "stand der techniek", zoals de norm dit zelf aanduidt.

Een eenmalige instructie over de nieuwste editie van de NEN 1010 is doorgaans voldoende. Zo blijven medewerkers op de hoogte van gewijzigde voorschriften.

Voor nieuwbouw geldt de meest recente versie van de NEN 1010 als de aangewezen norm volgens het Besluit bouwwerken leefomgeving (voorheen het Bouwbesluit). Zodra mensen daadwerkelijk in een gebouw gaan werken, is daarnaast ook de Arbowet van toepassing, en daarmee de laatst gepubliceerde NEN 1010.

Doorgaans elke 3 jaar, maar de exacte periode wordt bepaald door een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) op basis van factoren die in de NEN 3140 zijn vastgelegd.

In de norm NEN 3140 is expliciet vastgelegd dat medewerkers die een rol spelen in de elektrische veiligheid, bijvoorbeeld Voldoend Onderricht Persoon (VOP) en Vakbekwaam Persoon (VP), goed opgeleid moeten zijn en regelmatig een herinstructie moeten volgen over het veilig werken met of nabij elektrische installaties.

De frequentie van de herinstructie is eveneens vastgelegd. Hoewel het gebruikelijke herinstructie-interval 3 jaar is, wordt de exacte tijdsduur tussen twee herinstructies bepaald door een aantal factoren die zijn opgenomen in Bijlage E van de NEN 3140. Deze factoren zijn:

• ervaring van de medewerkers
• aard van de werkzaamheden
• frequentie van de werkzaamheden
• werkomstandigheden
• mate van toezicht
• eventuele eerdere ongevallen (na een ongeval dient er altijd een toolbox (herinstructie) plaats te vinden)

Nee, een NEN 3140 instructie is niet verplicht wel moeten bedrijven voldoen aan de Arbowet. Voor werknemers die elektrotechnische werkzaamheden en bedieningshandelingen uitvoeren die gevaren kunnen opleveren moeten worden aangewezen als deskundige (VP) of als voldoende onderricht persoon (VOP). Hierbij hoort periodiek een instructie over deze elektrische gevaren.

De werkgever of installatieverantwoordelijke kan deze aanwijzing verstrekken na het geven van een instructie. In de norm NEN 3140 staat beschreven hoe personen met de aanwijzing VOP (Voldoende Onderricht Persoon) en VP (Vakbekwaam Persoon) (her)geïnstrueerd moeten worden. Dit houdt in dat de instructie ongeveer elke drie jaar herhaald dient te worden. 

Op deze manier kan de werkgever aantonen dat de werknemers voldoende zijn geïnstrueerd.

Voor medewerkers zonder elektrotechnische beroepsopleiding wordt doorgaans een VOP-instructie gegeven. Voor medewerkers met een elektrotechnische opleiding op minimaal EQF-niveau 2 (LTS-niveau) is een VP-instructie passend.

Het verschil tussen een VOP-opleiding en een VP-opleiding zit in het kennisniveau, de verantwoordelijkheid en de werkzaamheden die iemand mag uitvoeren binnen elektrotechnische installaties, volgens de norm NEN 3140.

VOP: Voldoende Onderricht Persoon
Een VOP (Voldoende Onderricht Persoon) is iemand zonder elektrotechnische achtergrond, die na een instructie eenvoudige en afgebakende elektrotechnische werkzaamheden mag uitvoeren. Denk aan het vervangen van stopcontacten, schakelaars en zekeringen. De VOP-opleiding is bedoeld voor medewerkers die in hun functie incidenteel met elektrische installaties te maken krijgen, zoals facilitair medewerkers.

VP: Vakbekwaam Persoon
Een VP (Vakbekwaam Persoon) is iemand met een elektrotechnische opleiding en/of relevante ervaring, die zelfstandig mag werken aan laagspanningsinstallaties volgens de richtlijnen van de NEN 3140.

Een VP-opleiding is bedoeld voor personen met een elektrotechnische achtergrond van minimaal EQF niveau 2 (vergelijkbaar met LTS-E). Denk hierbij aan monteurs of technici die in hun dagelijks werk regelmatig worden blootgesteld aan elektrotechnische risico’s.

SCIOS- en NEN-normen zijn beide essentieel binnen elektrotechnische inspecties, maar ze vervullen verschillende rollen.

SCIOS is een certificatiestelsel en organisatie die zorgt voor het uniformeren en borgen van inspecties aan elektrische installaties en stookinstallaties. SCIOS stelt certificeringseisen aan bedrijven en inspecteurs, alsook eisen aan SCIOS-opleidingen en -examens, en houdt toezicht op de kwaliteit van inspecties. Het SCIOS-stelsel is gericht op het waarborgen van veiligheid, betrouwbaarheid en kwaliteit in elektrotechnische en stookinstallaties.

NEN-normen zijn technische normen die de inhoud en uitvoering van inspecties en werkzaamheden voorschrijven. Bijvoorbeeld, NEN 3140 gaat over de veilige bedrijfsvoering van elektrische installaties, en NEN 1010 behandelt de installatievoorschriften. Deze normen vormen de technische basis waarop inspecties en onderhoud worden uitgevoerd.

Kort samengevat: NEN-normen geven de technische richtlijnen en eisen voor elektrische installaties, terwijl SCIOS zorgt voor de certificering en kwaliteitsborging van de inspecties op basis van die normen. Inspecteurs en bedrijven moeten voldoen aan beide om veilige en gecertificeerde elektrotechnische inspecties uit te voeren.

Een SCIOS-certificaat biedt diverse belangrijke voordelen voor uw carrière in de elektrotechniek. Met een geldig SCIOS-certificaat toont u aan dat u beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden om elektrische installaties veilig en volgens de geldende normen te inspecteren. Dit verhoogt uw professionaliteit, maar maakt u ook aantrekkelijker voor werkgevers en opdrachtgevers in de technische sector.

Belangrijke voordelen van een SCIOS-certificaat zijn:

• Verhoogde werkzekerheid: Veel bedrijven en opdrachtgevers eisen dat inspecteurs beschikken over een geldig SCIOS-certificaat. Hierdoor vergroot u uw kansen op de arbeidsmarkt.
• Betere doorgroeimogelijkheden: Met een SCIOS-certificaat kunt u zich specialiseren in verschillende scopes, zoals Scope 8 (elektrische installaties), Scope 10 (brandrisico) en Scope 12 (zonnestroominstallaties), wat uw inzetbaarheid vergroot.
• Hogere professionaliteit en vertrouwen: Het SCIOS-diploma bevestigt dat u beschikt over actuele kennis en vaardigheden, wat het vertrouwen bij klanten en werkgevers versterkt.
• Blijvende actualiteit en kennis: SCIOS-certificering vereist periodieke toetsing en audits, wat zorgt dat uw kennis up-to-date blijft met de nieuwste normen en regelgeving.

Kortom, een SCIOS-certificaat versterkt uw deskundigheid, verbetert uw carrièrekansen en opent deuren binnen de elektrotechnische sector.

De EBI (Eerste Bijzondere Inspectie) volgens SCIOS Scope 8 is een opleverinspectie. Deze wordt uitgevoerd bij nieuwe of gewijzigde elektrische installaties, vóór ingebruikname. Hiermee wordt gecontroleerd of de installatie voldoet aan de NEN 1010.

De PI (Periodieke Inspectie) volgens SCIOS Scope 8 is bedoeld voor bestaande installaties. Deze inspectie controleert periodiek of de installatie veilig is voor personen die ermee werken of in de buurt komen, en voldoet aan de normen, zoals NEN 3140, NEN 1010, NEN-EN-IEC 61439 en NEN-EN-IEC 60204.

Nee, het diploma SCIOS Scope 2 is niet verplicht om te starten met de opleiding voor SCIOS Scope 3. Toch raadt SCIOS sterk aan om deze volgorde aan te houden, omdat dit de slagingskans vergroot.

Ons advies: Behaal eerst het diploma voor SCIOS Scope 2 PO/PI/EBI voordat u begint aan de opleiding SCIOS Scope 3 PO/PI/EBI. Dit geeft u de juiste basiskennis en verhoogt uw kans op een succesvol examen.

De instroomadviezen van SCIOS zijn gebaseerd op de diploma-eisen die aan bevoegdheden worden gesteld in de certificatieregeling. Hoewel de diploma-eisen verplicht zijn, zijn de instroomadviezen niet verplicht. Dit wil zeggen dat examens ook in een andere volgorde afgelegd mogen worden. Echter, worden deelnemers sterk aanbevolen om dit advies te volgen en hiermee hun succes op slagen te vergroten.

Nee, het is niet verplicht om eerst het diploma SCIOS Scope 1 en SCIOS Scope 2 te behalen voordat u start met de opleiding voor SCIOS Scope 5. Het wordt wel sterk aangeraden. 

SCIOS raadt aan om eerst de diploma’s voor PO en/of PI en eventueel EBI SCIOS Scope 1 en 2 te behalen voordat u begint aan SCIOS Scope 5 PO/PI/EBI. Deze volgorde vergroot uw slagingskans.

De instroomadviezen van SCIOS zijn gebaseerd op de diploma-eisen die aan bevoegdheden worden gesteld in de certificatieregeling. Hoewel de diploma-eisen verplicht zijn, zijn de instroomadviezen niet verplicht. Dit wil zeggen dat examens ook in een andere volgorde afgelegd mogen worden. Echter, worden deelnemers sterk aanbevolen om dit advies te volgen en hiermee hun succes op slagen te vergroten.

Nee, het is niet verplicht om eerst het diploma SCIOS Scope 7a PI te behalen voordat u start met de opleiding voor SCIOS Scope 7b PI. Wel adviseert SCIOS om eerst Scope 7a PI te volgen, omdat dit uw kans op slagen voor Scope 7b PI vergroot.

Wij raden aan om eerst het diploma SCIOS Scope 7a PI te behalen voordat u aan de opleiding SCIOS Scope 7b PI begint. Dit geldt ook voor de opleiding SCIOS Scope 7b EBI; het is verstandig om eerst uw diploma voor Scope 7a EBI alsook Scope 7b PI te halen.

De instroomadviezen van SCIOS zijn gebaseerd op de diploma-eisen die aan bevoegdheden worden gesteld in de certificatieregeling. Hoewel de diploma-eisen verplicht zijn, zijn de instroomadviezen niet verplicht. Dit wil zeggen dat examens ook in een andere volgorde afgelegd mogen worden. Echter, worden deelnemers sterk aanbevolen om dit advies te volgen en hiermee hun succes op slagen te vergroten.

Nee, dat is niet mogelijk.

Voor het behalen van het EBI-diploma moet u eerst beschikken over een geldig PI-diploma. Daarnaast is ruime praktijkervaring in het uitvoeren van periodieke inspecties vereist.

U kunt dus niet in één keer beide diploma’s halen. U doorloopt eerst de opleiding en het examen voor PI, en pas daarna kunt u instromen in de opleiding voor EBI.

Voor het uitvoeren van periodiek onderhoud (PO), periodieke inspecties (PI) en eerste of bijzondere inspecties (EBI) zijn aparte diploma’s vereist. Daarnaast moet u voor elk werkgebied apart bevoegd verklaard worden. 

Voor het EBI-diploma adviseert SCIOS om eerst uw PI-diploma te behalen. Het is bovendien belangrijk dat u ervaring opdoet met periodieke inspecties (PI) voordat u aan het EBI-examen deelneemt. Dit vergroot uw slagingskans.

Als u uitsluitend onderhoud aan stookinstallaties uitvoert, is het PO-diploma (Periodiek Onderhoud) doorgaans voldoende. Dit diploma maakt u bevoegd om periodieke onderhoudswerkzaamheden veilig en volgens de geldende richtlijnen uit te voeren.

Het PO-niveau richt zich specifiek op het voorkomen van storingen door regelmatig onderhoud, zonder dat u keuringen hoeft uit te voeren. Wilt u echter ook inspecties uitvoeren, zoals het controleren van installaties op veiligheid en werking, dan heeft u ook een PI- of EBI-diploma nodig.

Kortom: voor puur onderhoud is het PO-diploma de juiste keuze, maar als uw werkzaamheden zich uitbreiden naar inspecties, dan zijn aanvullende diploma’s vereist.

Nee, als individu hoeft u geen SCIOS-certificaat te hebben, maar u moet wél bevoegd verklaard zijn door een SCIOS-gecertificeerd bedrijf.

Het SCIOS-certificaat is een bedrijfsgebonden certificering. Alleen bedrijven die gecertificeerd zijn volgens het SCIOS-schema mogen inspecties en onderhoud uitvoeren onder deze regeling. Binnen zo’n gecertificeerd bedrijf moeten de inspecties en werkzaamheden worden uitgevoerd door personen die:

• beschikken over het juiste diploma (per scope);
• én door het gecertificeerde bedrijf officieel bevoegd zijn verklaard voor die scope.

Als inspecteur moet u dus wél de juiste opleiding en examen succesvol hebben afgerond (bijvoorbeeld SCIOS Scope 1, 2, 5, etc.), maar het daadwerkelijke certificaat wordt afgegeven aan het bedrijf.

Samengevat:

• Bedrijf moet SCIOS-gecertificeerd zijn.
• Inspecteur moet gediplomeerd en binnen dat bedrijf bevoegd verklaard zijn.

Alleen dan mogen inspecties volgens SCIOS worden uitgevoerd.

Ja, het is mogelijk om als monteur zonder formele technische vooropleiding te starten met een opleiding voor stookinstallaties, maar een technische achtergrond en basiskennis zijn sterk aanbevolen. Opleidingen zoals PO, PI en EBI binnen SCIOS vereisen een goed inzicht in technische principes en wiskunde om de stof goed te kunnen volgen en succesvol af te ronden.

Heeft u onvoldoende kennis van wiskunde? Dan is het verstandig om vooraf een opfriscursus wiskunde te volgen. Dit helpt u beter voorbereid aan de opleiding te beginnen en vergroot uw kans op succes.

Daarnaast wordt in veel gevallen praktische werkervaring in een technisch werkveld als voordeel gezien bij het volgen van de opleiding en het behalen van het diploma.

Als u werkzaamheden uitvoert aan stookinstallaties binnen de SCIOS-regeling, bent u verplicht om uw kennis en bevoegdheid periodiek te onderhouden. Dit gebeurt op twee manieren:

• Periodieke kennistoets: Iedere zes jaar moet u een Periodieke Kennistoets afleggen om aan te tonen dat uw theoretische kennis nog op peil is. Deze toets is verplicht voor iedereen die een SCIOS-diploma heeft voor PO, PI of EBI en zijn of haar bevoegdverklaring wil behouden.
• Periodieke praktijkaudit: Naast de kennistoets voert uw certificerende instelling elke 18 maanden een praktijkaudit uit. Hiermee wordt beoordeeld of u in de praktijk nog steeds aan de eisen voldoet om inspecties of onderhoud uit te voeren volgens de SCIOS-regeling. In het jaar dat u de kennistoets aflegt, vervalt de praktijkaudit voor PI en EBI.

Het is belangrijk om deze momenten tijdig te plannen, zodat u geen onderbreking krijgt in uw bevoegdverklaring. Zonder geldige kennistoets of audit mag u namelijk geen officiële werkzaamheden uitvoeren aan stookinstallaties binnen de betreffende SCIOS Scope.

Nee, met alleen een SCIOS-diploma mag u nog geen SCIOS-inspecties uitvoeren. 

Een SCIOS-diploma is wél een belangrijke stap, maar het is niet voldoende. Om daadwerkelijk SCIOS-inspecties uit te mogen voeren, moet u aan twee voorwaarden voldoen:

1. Uw bedrijf moet SCIOS-gecertificeerd zijn. Alleen SCIOS-gecertificeerde bedrijven mogen inspecties uitvoeren onder het SCIOS-keurmerk. Deze bedrijven werken met een kwaliteitsmanagementsysteem dat voldoet aan NEN-EN-ISO 9001. Dit systeem wordt jaarlijks geaudit door een onafhankelijke certificatie-instelling. 
2. Inspecteurs moeten de juiste diploma’s hebben én binnen het bedrijf bevoegd verklaard voor de betreffende scope. Elke inspecteur wordt eens per 18 maanden beoordeeld via een praktijkaudit. Daarnaast moeten inspecteurs om de 6 jaar een periodieke kennistoets afleggen om hun kennis op peil te houden.  

SCIOS-gecertificeerde bedrijven kunnen zich laten certificeren voor één of meerdere scopes uit de volgende deelregelingen:

• Deelregeling voor stookinstallaties (SCIOS Scopes 1 t/m 7c en 14)
• Deelregeling voor elektrisch materieel (SCIOS Scopes 8, 9, 10 en 12)

Meer informatie vindt u op de website van SCIOS en in de brochures 'Wat is certificatie' en 'Deelregelingen'.

Een Eerste Bijzondere Inspectie (EBI) wordt éénmalig uitgevoerd na het opleveren van een technische installatie of na belangrijke wijzigingen aan een bestaande installatie. Daarna volgen Periodieke Inspecties (PI) volgens een vaste interval om de veiligheid en werking te waarborgen.

Verschillen in werkzaamheden

• Een PI richt zich alleen op de onderdelen die sinds de vorige inspectie zijn veranderd of die periodiek gecontroleerd moeten worden. Hierdoor is deze inspectie meestal sneller voltooid.
• Bij een EBI wordt de hele installatie (nieuw of gewijzigd) grondig gecontroleerd.

Bent u een bevoegde SCIOS-inspecteur? Dan bent u verplicht elke zes jaar een periodieke kennistoets af te leggen.

Deze toets is onderdeel van de SCIOS-regeling en geldt voor alle bevoegde inspecteurs, waaronder:

• PO’ers (Periodiek Onderhoud)
• PI’ers (Periodieke Inspectie)
• EBI’ers (Eerste Bijzondere Inspectie)

Belangrijkste aandachtspunten over de SCIOS periodieke kennistoets:

• De toets moet elke 6 jaar worden afgelegd.
• De kennistoets vervangt tijdelijk de praktijkaudit voor PI en EBI. In het jaar dat u de periodieke kennistoets doet, hoeft u als PI’er of EBI’er géén praktijkaudit te doen. Voor PO’ers geldt deze uitzondering niet: zij moeten naast de kennistoets ook een praktijkaudit ondergaan.
• Alleen theorie wordt getoetst. De periodieke kennistoets richt zich uitsluitend op uw theoretische kennis. De praktijkvaardigheden worden getoetst tijdens de periodieke audits. Daarnaast geldt dat de periodieke kennistoets geldt voor het hoogste diploma. Als u zowel PI als EBI heeft behaald voor een bepaalde scope, dan volstaat de periodieke kennistoets voor EBI en is PI niet nodig.
• Bewijs van slagen vereist. Bij de praktijkaudit moet u aantonen dat u geslaagd bent voor de kennistoets. Zorg dat u het document kunt overleggen aan de certificerende instelling. 

Nee, u hoeft slechts één periodieke kennistoets per scope af te leggen. Daarbij geldt: u legt de toets af op het hoogste niveau dat u binnen een scope heeft behaald.

Bijvoorbeeld: Heeft u voor Scope 1 een PO-, PI- én EBI-diploma? Dan hoeft u alleen de EBI-kennistoets voor Scope 1 af te leggen.

Heeft u alleen een PI- en PO-diploma? Dan is de PI-kennistoets voldoende.

Het moment waarop u de periodieke kennistoets moet afleggen, wordt bepaald door de datum van uw laatst behaalde diploma binnen een scope, niet door het eerste diploma dat u behaalde.

Ja, als zelfstandige (zzp’er) kunt u gewoon een SCIOS-opleiding volgen. SCIOS-opleidingen staan open voor iedereen die zich wil laten certificeren als inspecteur binnen het SCIOS-stelsel, ongeacht of u in loondienst bent of als zelfstandige werkt.

Het is belangrijk om te weten dat het behalen van een SCIOS-diploma één van de stappen is om bevoegd inspecteur te worden. Daarnaast moet u ook de verplichte praktijkaudit succesvol afronden bij een certificerende instelling. Als zelfstandige kunt u zich hiervoor inschrijven, maar u moet wel werken voor een SCIOS-gecertificeerd bedrijf of zelf een bedrijf hebben dat beschikt over een geldig SCIOS-certificaat om SCIOS-inspecties uit te voeren.

U moet elke zes jaar de periodieke kennistoets afleggen om uw theoretische kennis up-to-date te houden. Dit geldt voor alle gecertificeerde PO’ers, PI’ers en EBI’ers.

Wat houdt de toets in?
De kennistoets test alleen uw theoretische kennis. De praktische beoordeling gebeurt tijdens de periodieke praktijkaudits door uw certificerende instelling.

In het jaar dat u slaagt voor de kennistoets, vervalt voor PI’ers en EBI’ers de 18-maandse praktijkaudit. Voor PO’ers blijft de praktijkaudit verplicht. Zij moeten het bewijs van een geslaagde kennistoets hierbij kunnen overleggen.

Kennis- en bekwaamheidseisen (KBE)
De periodieke kennistoets geldt voor de volledige scope. Werkt u bijvoorbeeld alleen aan bakkerijovens? Dan moet u toch voldoen aan de KBE voor de volledige scope. Met een positief resultaat mag u aan alle technische installaties binnen die scope werken.

Aanmelden voor de periodieke kennistoets
Bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor het tijdig plannen van de kennistoets. SCIOS verstuurt geen herinneringen. De certificerende instelling controleert dit tijdens de jaarlijkse audit. 

Wij raden aan de toets niet op het laatste moment in te plannen. Mogelijk heeft u een opfriscursus nodig en moet ook deze tijdig worden ingepland.

Wanneer u een SCIOS-examen aflegt dat bestaat uit een theorie- en praktijkdeel, dan moet u voor beide onderdelen afzonderlijk een voldoende behalen. Het resultaat van elk onderdeel is één jaar geldig.

Slaagt u bijvoorbeeld voor het theoriedeel, dan heeft u één jaar de tijd om ook het praktijkdeel met succes af te ronden. Lukt dat niet binnen een jaar, dan moet u het theoriedeel opnieuw afleggen. 

Bestaat een theorie-examen uit meerdere onderdelen, dan geldt eveneens dat elk onderdeel afzonderlijk binnen een jaar moet worden behaald. 

Na het behalen van beide onderdelen ontvangt u uw SCIOS-diploma. Om uw kennis actueel te houden, bent u verplicht om elke zes jaar een periodieke kennistoets af te leggen.

SCIOS-examen (bij start)
Als u voor het eerst bevoegd verklaard wilt worden voor een SCIOS Scope (zoals PO, PI of EBI), moet u een examen afleggen:

• Het examen bestaat uit een theorie- en/of praktijkdeel (afhankelijk van de scope).
• U moet binnen 1 jaar voor beide onderdelen slagen.
• Bij slagen ontvangt u een SCIOS-diploma.
• Alleen met een diploma kunt u bevoegd verklaard worden.

Periodieke kennistoets (elke 6 jaar)
Heeft u al een diploma? Dan moet u elke 6 jaar een periodieke kennistoets afleggen om uw kennis actueel te houden:

• De toets bestaat alleen uit theorie.
• De praktijktoetsing gebeurt via de jaarlijkse audit.
• U ontvangt een bewijs van slagen.
• Dit bewijs is niet voldoende om bevoegd verklaard te worden. Daarvoor is altijd een volledig SCIOS-examen vereist. 

Conclusie: U doet een SCIOS-examen om bevoegd verklaard te worden, en met de periodieke kennistoets houdt u uw bevoegdheid geldig.

Binnen SCIOS worden drie verschillende werkgebieden onderscheiden voor onderhoud en inspecties aan technische installaties, waaronder stookinstallaties. Deze gebieden hebben elk hun eigen taken, verantwoordelijkheden en diploma’s:

• PO (Periodiek Onderhoud): Bij PO ligt de focus op het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden om installaties in goede conditie te houden en storingen te voorkomen. Monteurs die het PO-diploma behalen, zijn bevoegd om periodieke onderhoudswerkzaamheden uit te voeren binnen een of meerdere scopes.
• PI (Periodieke Inspecties): PI richt zich op het uitvoeren van periodieke inspecties en het vaststellen van de technische staat van installaties. Inspecteurs met een PI-diploma controleren of installaties voldoen aan wettelijke en veiligheidsvoorschriften, signaleren afwijkingen en adviseren over noodzakelijke maatregelen.
• EBI (Eerste of Bijzondere Inspecties): EBI betreft inspecties die specifiek gericht zijn op bijzondere situaties, zoals wijzigingen aan installaties, na storingen of calamiteiten, of in het kader van opleveringen. Deze inspecties zijn complexer en vereisen meer diepgaande kennis en ervaring. Het EBI-diploma wordt gezien als het hoogste niveau binnen SCIOS.

Waarom is dit belangrijk?
Het juiste diploma bepaalt welke werkzaamheden u bevoegd mag uitvoeren. Vaak is het verstandig om eerst PO te behalen, daarna PI, en vervolgens EBI, omdat elk niveau voortbouwt op de kennis van het vorige. Door deze volgorde te volgen, vergroot u uw slagingskans en uw deskundigheid.

Welke SCIOS Scope u nodig heeft, hangt af van het type installatie waarmee u werkt én van de werkzaamheden die u uitvoert (zoals onderhoud, inspectie of ingebruikname-inspecties).

De SCIOS-regeling is onderverdeeld in drie deelregelingen met verschillende scopes:

Stookinstallaties (Scopes 1 t/m 7 en 14)
Deze scopes zijn van toepassing op installaties waarin verbranding plaatsvindt, zoals:

• Scope 1: Atmosferische verwarmingsketels
• Scope 2: Warmwaterketels met ventilatorbranders
• Scope 3: Stoom- en heetwaterketels
• Scope 4: Verbrandingsmotoren en turbines
• Scope 5: Bijzondere industriële installaties
• Scope 6: Emissiemetingen
• Scope 7: Brandstofleidingen
• Scope 14: Verwarmingsinstallaties 

Elektrisch Materieel (Scopes 8, 9, 10 en 12)
Deze scopes zijn gericht op elektrische installaties:

• Scope 8: Elektrische installaties laagspanning
• Scope 9: Elektrische arbeidsmiddelen
• Scope 10: Inspectie van elektrisch materieel op brandrisico 
• Scope 12: Zonnestroominstallaties (PV)

Explosieveilige installaties (Scope 11)

• Scope 11: Inspectie van explosieveilige elektrische installaties 

Ook uw rol bepaalt wat u nodig heeft: 

• Voor onderhoud heeft u een PO-diploma nodig.
• Voor periodieke inspecties een PI-diploma.
• Voor eerste of bijzondere inspecties (EBI) is een EBI-diploma vereist.

U kunt bij uw werkgever, certificerende instelling of bij ons navragen welke scope(s) van toepassing zijn op uw werkzaamheden en installaties. Ook op de SCIOS-website vindt u een compleet overzicht van de scopes.

Ja, het is mogelijk dat u zakt voor de periodieke kennistoets. Deze toets is verplicht om uw kennis up-to-date te houden en uw bevoegdheid binnen de SCIOS-regeling te behouden.

Wat gebeurt er als u niet slaagt?

• U ontvangt geen bewijs van slagen en behoudt daardoor uw bevoegdheid niet. Zonder bewijs mag u niet meer zelfstandig werkzaamheden uitvoeren binnen de betreffende SCIOS Scope.
• U dient de kennistoets opnieuw af te leggen totdat u slaagt om uw bevoegdheid te behouden.
• Het is verstandig om vooraf een opfriscursus te volgen als u twijfelt over uw kennis.

Tips om te slagen:

• Bereid u goed voor met een opfriscursus.
• Plan de toets niet op het laatste moment om voldoende tijd voor een eventueel herexamen te hebben.

Uw SCIOS-diploma heeft geen vaste geldigheidsduur, maar het is belangrijk om het te onderscheiden van uw bevoegdverklaring.

• Diploma: Het diploma ontvangt u nadat u bent geslaagd voor het theorie- én praktijkexamen binnen een SCIOS Scope. Dit diploma geldt in principe onbeperkt als bewijs dat u de opleiding met succes heeft afgerond.
• Bevoegdverklaring: Uw bevoegdheid om werkzaamheden uit te voeren is wél aan regels gebonden. Om uw bevoegdverklaring te behouden, moet u periodiek uw kennis bijhouden met een periodieke kennistoets (om de zes jaar) en deelnemen aan praktijkaudits.

Zonder een geldig bewijs van slagen voor de periodieke kennistoets en praktijkaudits kan uw bevoegdverklaring vervallen, ook als uw diploma 'geldig' is.

Kortom, uw diploma blijft geldig, maar u moet regelmatig toetsen en audits doorlopen om bevoegd te blijven werken volgens de SCIOS-regeling.

Als u uw periodieke kennistoets te laat maakt, loopt u het risico dat uw bevoegdverklaring komt te vervallen. Dit betekent dat u officieel niet meer bevoegd bent om als inspecteur of monteur binnen de betreffende SCIOS Scope werkzaamheden uit te voeren.

Consequenties van een te late kennistoets:

• Uw werkgever mag u niet meer inzetten voor taken waarvoor een geldige bevoegdverklaring vereist is.
• U moet de kennistoets alsnog zo snel mogelijk afleggen en slagen om uw bevoegdheid te herstellen.

Tips om dit te voorkomen:

• Plan uw kennistoets ruim op tijd, minimaal enkele maanden voor het verlopen van de zesjarige toetsperiode.
• Gebruik een kwaliteitsmanagementsysteem of agendaherinneringen om toetsdata bij te houden.
• Overweeg een opfriscursus om uw kennis actueel te houden en goed voorbereid te zijn.

Let op: SCIOS verstuurt geen herinneringen voor de kennistoets. Het is daarom uw eigen verantwoordelijkheid om dit tijdig te regelen.

Na het behalen van uw SCIOS-diploma bent u nog niet automatisch bevoegd om zelfstandig inspecties of onderhoudswerkzaamheden uit te voeren volgens SCIOS. De bevoegdverklaring is een formele erkenning van uw certificerende instantie dat u aan alle eisen voldoet om binnen een bepaald werkgebied veilig en deskundig te werken.

Stappen om bevoegd verklaard te worden:

• Diploma behalen: U moet succesvol slagen voor het theorie- en praktijkexamen van de relevante SCIOS Scope.
• Certificerende instelling: Een certificerende instantie beoordeelt of u voldoet aan de voorwaarden om bevoegd verklaard te worden binnen een bepaalde SCIOS Scope, zoals het controleren van diploma’s, praktijkaudit en naleving van de veiligheidseisen en procedures).
• Formele bevoegdverklaring: De certificerende instantie geeft een bevoegdverklaring af, waarmee u officieel erkend wordt als bevoegd om werkzaamheden uit te voeren binnen een specifieke SCIOS Scope.
• Onderhoud van bevoegdheid: Om bevoegd te blijven, moet u regelmatig deelnemen aan praktijkaudits en de periodieke kennistoets (elke zes jaar) afleggen.

Zonder bevoegdverklaring mag u niet zelfstandig SCIOS-inspecties uitvoeren, ook al heeft u het diploma.

SCIOS is de instantie voor certificering van inspectie en onderhoud van technische installaties.

SCIOS is de toezichthoudende organisatie voor het keuren en inspecteren van stookinstallaties, zoals beschreven in het Activiteitenbesluit Milieubeheer of in de NEN 3140 keuring van elektrische installaties. SCIOS is een kwaliteitssysteem waarbij wordt gecontroleerd of de installatie voldoet aan de geldende normen en voorschriften.